عیارشناسی طلا برای فروشندگان: اشتباهات رایج ⚖️🔍
در بازار طلا و جواهر، “اعتماد” ارزی است که همپای خود طلا ارزش دارد. مشتری به فروشنده اعتماد می‌کند که آنچه می‌خرد، دقیقاً همان عیار وعده داده شده را دارد. برای یک فروشنده طلا، بنکدار یا حتی یک سازنده، تسلط بر دانش عیارشناسی (Gold Karat Analysis) فراتر از یک مهارت فنی است؛ این سپر دفاعی شما در برابر کلاهبرداری، ضرر مالی و از دست دادن اعتبار است. با این حال، حتی فروشندگان باسابقه نیز گاهی در تشخیص دقیق عیار، به‌ویژه در طلای دست‌دوم یا متفرقه، دچار اشتباه می‌شوند. در این مقاله، به بررسی اصول عیارشناسی و اشتباهات رایج که می‌تواند میلیون‌ها تومان به کسب‌وکارتان ضرر بزند، می‌پردازیم.
مفهوم پایه: چرا ۱۸ عیار همان ۷۵۰ است؟ 🧮
قبل از بررسی اشتباهات، باید مبنا را مرور کنیم. طلای خالص (۲۴ عیار) بسیار نرم است و برای ساخت زیورآلات مناسب نیست. بنابراین، آن را با فلزات دیگر (بار) ترکیب می‌کنند.
سیستم محاسبه بر مبنای ۲۴ قسمت است:
- طلای ۲۴ عیار: ۲۴ قسمت از ۲۴ قسمت طلا است (۱۰۰۰ یا ۹۹۹.۹).
- طلای ۱۸ عیار: ۱۸ قسمت طلا و ۶ قسمت فلزات دیگر (مس، نقره، نیکل). اگر ۱۸ را بر ۲۴ تقسیم کنیم، عدد ۰.۷۵ به دست می‌آید. به همین دلیل به آن طلای ۷۵۰ می‌گویند (یعنی ۷۵٪ طلا).
- طلای ۱۴ عیار: ۱۴ قسمت طلا (معادل ۵۸.۳٪ یا همان کد ۵۸۵).
اشتباه رایج ۱: اعتماد کورکورانه به “اَنگ” (Hallmark) 🚫
بزرگترین و خطرناک‌ترین اشتباه، تکیه کردن صرف به عددی است که روی طلا حک شده است (مانند 750 یا 18K).
واقعیت بازار:
متأسفانه، ضرب کردن یک کد “750” روی یک قطعه بدلی یا طلای کم‌عیار، برای کلاهبرداران کار بسیار ساده‌ای است. وجود اَنگ (Mark) شرط لازم است، اما هرگز شرط کافی نیست. به عنوان یک فروشنده حرفه‌ای، شما موظف هستید هر قطعه‌ای را که از مشتری یا منبع ناشناس خریداری می‌کنید، شخصاً محک (Test) بزنید. یادگیری این اصول در آموزشگاه فنی و حرفه ای البرز به شما کمک می‌کند تا طلاهای تقلبی را به سرعت تشخیص دهید.
اشتباه رایج ۲: تست سطحی با سنگ محک (فریب آبکاری) 🧪
روش سنتی استفاده از سنگ محک و تیزاب سلطانی (Nitric Acid) همچنان یکی از مطمئن‌ترین روش‌هاست، اما به شرطی که درست انجام شود. اشتباه رایج، کشیدن آرام طلا روی سنگ است.
اگر قطعه‌ای فقط آبکاری طلا (Gold Plated) داشته باشد و مغز آن مس یا برنج باشد، کشیدن آرام روی سنگ فقط لایه طلا را منتقل می‌کند و تیزاب هم آن را تایید می‌کند!
روش صحیح: باید با سوهان نرم، قسمتی از سطح طلا (ترجیحاً جای مخفی) را کمی عمیق‌تر خراش دهید تا به “گوشت” فلز برسید و سپس آن قسمت را روی سنگ محک بکشید.
اشتباه رایج ۳: سردرگمی در رنگ‌ها (طلای سفید و رزگلد) 🎨
برخی تصور می‌کنند عیار طلای سفید با طلای زرد متفاوت است یا ارزش کمتری دارد.
• حقیقت: طلای ۱۸ عیار سفید، دقیقاً همان ۷۵٪ طلا را دارد. تفاوت فقط در ۲۵٪ فلزات ترکیبی است (استفاده از نیکل، پالادیوم یا نقره برای سفید کردن).
• نکته مهم در محک زدن: گاهی طلای سفید به دلیل روکش “رودیوم” (Rhodium) که روی آن است، واکنشی متفاوت به تیزاب نشان می‌دهد. برای تست دقیق طلای سفید، حتماً باید روکش رودیوم را در نقطه تست بردارید (با سوهان‌کاری).
اشتباه رایج ۴: نادیده گرفتن “کسری عیار” (Under-Karat) 📉
در استاندارد ایران، عیار ۱۸ یعنی ۷۵۰. اما گاهی در کارگاه‌های غیرمجاز، عیار را روی ۷۴۰ یا ۷۳۵ می‌بندند. اگرچه این طلا “تقلبی” نیست، اما “کم‌عیار” است.
در حجم بالای خرید (مثلاً ۱۰۰ گرم)، تفاوت بین عیار ۷۴۰ و ۷۵۰ می‌تواند مبلغ قابل توجهی ضرر برای شما ایجاد کند. استفاده از سنگ محک با کلیدهای مقایسه‌ای (Check Keys) یا در موارد حساس، ارسال به آزمایشگاه‌های ری‌گیری (Assay Office) برای ذوب و تعیین عیار دقیق، ضروری است.
ابزار مدرن: تفنگ‌های XRF (طیف‌سنج) 🔫
| روش | مزایا | معایب |
|---|---|---|
| سنگ محک (سنتی) | ارزان، سریع، قابل حمل | نیاز به تجربه بالا، تخریبی (نیاز به خراش)، عدم دقت اعشاری |
| دستگاه XRF (الکترونیکی) | بسیار دقیق، غیرتخریبی، آنالیز کامل فلزات | بسیار گران‌قیمت، ممکن است لایه‌های ضخیم آبکاری را تشخیص ندهد |
جمع‌بندی ✅
عیارشناسی خط مقدم دفاع از سرمایه شماست. یک اشتباه کوچک در تشخیص عیار یا خرید طلای تقلبی، می‌تواند سود یک ماه فروشگاه شما را از بین ببرد. برای تبدیل شدن به یک فروشنده حرفه‌ای طلا، تنها دانستن قیمت روز کافی نیست؛ باید “شیمیدان” و “بازرس” کالای خود نیز باشید. یادگیری عملی روش‌های محک‌زنی و شناخت استانداردهای طلا، که در دوره‌های تخصصی آموزش طلا و جواهرسازی در آموزشگاه البرز تدریس می‌شود، بهترین سرمایه‌گذاری برای امنیت شغلی شماست.
متخصص واقعی طلا شوید! 💎
با یادگیری اصول علمی و عملی عیارشناسی، شناخت فلزات گران‌بها و روش‌های تست حرفه‌ای، اعتبار کسب‌وکار خود را تضمین کنید و با اطمینان معامله کنید.
- ✅ آموزش عملی محک زدن طلا با سنگ و تیزاب
- ✅ تشخیص طلای ایرانی و خارجی و کدهای استاندارد
- ✅ شناخت سکه‌ها و اصول فنی طلافروشی
ثبت‌نام در دوره جامع طلاسازی و فروشندگی طلا
